مری پیلی؛  اقتصاددان همسر اقتصاددان

تا یکصد سال پیش در کشور انگلستان (همچون بسیاری نقاط جهان)، نگاه جنسیتی در همه حوزه‌ها، به ویژه حوزه‌های علمی و دانشگاهی غلبه داشت تا جایی که زنان توانمند (حتی توانمندتر از مردان هم‌تراز دانشگاهی) امکان فعالیت و پیشرفت نداشتند و دهه‌ها طول کشید تا حق زنان برای ادامه تحصیل در سطوح عالیه به رسمیت شناخته شود. مری پیلی از جمله زنان اقتصاددانی است که این مسیر دشوار را پیموده‌اند.

مری پیلی مارشال متولد ۲۴ اکتبر ۱۸۵۰ در آفورد لینکلن شایر انگلستان، اقتصاددان انگلیسی و از جمله نخستین زنانی است که در سال ۱۸۷۴ (۲۴ سالگی) در امتحانات دانشگاه کمبریج شرکت کرد. اما با وجود موفقیت در امتحانات مشهور Tripos دانشگاه کمبریج، به دلیل «زن بودن» از دریافت مدرک لیسانس محروم ماند. او همچنین یکی از ۵ زنی است که برای نخستین بار جهت ادامه تحصیل در کالج «نیونهام» پذیرفته شدند. نیونهام دومین کالج مخصوص زنان در دانشگاه کمبریج بود.
مری پیلی در سال ۱۸۷۶ با استاد خود، آلفرد مارشال ازدواج کرد. این دو را به عنوان نخستین زوج اقتصاددان دانشگاهی جهان می‌شناسند. گفته می‌شود، آلفرد مارشال در نگارش کتاب مشهورش، «اصول علم اقتصاد» که تا سالیان طولانی از اثرگذارترین کتاب‌های اقتصادی در انگلستان بود، از کمک‌های همسرش بهره برده است. آلفرد مارشال به مسائلی همچون لیبرالیسم، سوسیالیسم، اتحادیه‌های کارگری، تحصیلات زنان، فقر و پیشرفت علاقه زیادی داشت و در نوشته‌های خود به آنها پرداخت. این زوج اقتصاددان در سال ۱۸۷۷ مجبور به ترک دانشگاه کمبریج شدند اما در سال ۱۸۸۵ با آنجا بازگشتند. مری پیلی در روستای آفورد در نزدیکی شهر استمفورد به دنیا آمد. او دختر کشیش توماس پیلی بود. کشیش پیلی، رئیس دهکده آفورد و عضو پیشین کالج سنت جان در دانشگاه کمبریج بود. مری پیلی اقتصاددان از نوادگان عالم الهیأت و فیلسوف معروف انگلیسی، ویلیام پیلی بود.
مری پیلی تحصیلاتش را در زادگاهش به پایان برد و در بخش زبان‌ها به پیشرفت خوبی دست یافت. در سال ۱۸۷۱ با موفقیت در امتحانات ورودی، به همراه چهار زن دیگر موفق به دریافت بورسیه تحصیل در کالج نیونهام شد. در ۱۸۷۴ امتحانات این کالج را با موفقیت پشت سر گذاشت اما به دلیل جنسیت، از دریافت مدرک محروم شد. افرادی همچون آلفرد مارشال، هنری سیجویک (فیلسوف و اقتصاددان)، جان ون (ریاضیدان و فیلسوف) و سدلی تیلور (استاد دانشگاه کمبریج) از جمله کسانی هستند که موفقیت مری پیلی در امتحانات را تایید کرده‌اند.
مری پیلی در سال ۱۸۷۵ زمانی که تنها ۲۵ سال داشت، به عنوان مدرس اقتصاد در کالج نیونهام به فعالیت پرداخت. او به عنوان نخستین زن مدرس در دانشگاه کمبریج، وضعیت مالی خود را تثبیت کرد. او در دانشگاه کمبریج به عنوان زنی شیک‌پوش و آراسته شهرت داشت.
در سال ۱۸۷۶ مری پیلی با آلفرد مارشال (استاد اقتصاد و از حامیان سرسخت تحصیلات عالیه زنان) ازدواج کرد. این زوج اقتصاددان در ۱۸۷۸ برای بنیانگذاری آموزش علم اقتصاد در کالج دانشگاهی بریستول، کمبریج را ترک کردند. مری یکی از نخستین زنان مدرس اقتصاد در این کالج بود، هرچند حقوق او از پرداختی‌های همسرش کسر می‌شد. در ۱۸۸۳ پیلی به دنبال همسرش به آکسفورد رفت. آنها در ۱۸۸۵ به کمبریج بازگشتند.
مری پیلی در رشته اقتصاد تدریس می‌کرد و از او خواسته شده بود تا مجموعه سخنرانی‌هایش در کمبریج را در قالب کتابی گردآوری کند. مری به همراه آلفرد مارشال در سال ۱۸۷۹ کتاب «اقتصاد صنعت» را منتشر کردند. آلفرد مارشال این کتاب را دوست نداشت به همین دلیل با وجود درخواست نسبی، انتشار آن را متوقف کرد. او بعدها دیدگاه خود درباره تحصیل همزمان زنان با مردان را تغییر داد و در نهایت، در سال ۱۸۹۷ قانون دانشگاهی به تصویب رسید که زنان را از دریافت مدرک از دانشگاه کمبریج محروم می‌کرد. هیچ نشانه‌ای از مخالفت مری پیلی با تغییر دیدگاه شوهرش در دست نیست.
مری پیلی تا سال ۱۹۱۶ به تدریس در کالج گیرتن و نیونهام ادامه داد ولی دانشگاه کمبریج همچنان از ارائه مدرک تحصیلی به وی خودداری می‌کرد. مری پیلی ۳۰ سال پس از بازنشستگی موفق به دریافت مدرک رسمی از دانشگاه شد. پس از مرگ آلفرد، مری پیلی به عنوان مدیر افتخاری، ریاست کتابخانه اقتصاد مارشال را به مدت ۲۰ سال به عهده گرفت.
مری پیلی مارشال در روز ۱۹ مارس ۱۹۴۴ در سن ۹۳ سالگی درگذشت.

• علی دانیال - روزنامه‌نگار